نووسینگەی لێکۆڵینەوەی فیدراڵی ئەمریکا (ئێف بی ئای) ئەوە روون ناکاتەوە کە چۆن وشەی نهێنی سەر ئایفۆنی سەید رەزوان فاروقی شکاندووە، کە ئەنجامدەری هێرشە تیرۆریستییەکەی مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠١٥ی شاری سان بەرناردینۆیە.
بەپێی ئەو روونکردنەوەیەی کە لەلایەن ئێف بی ئایەوە بڵاوکراتەوە، نووسینگەکە شێوازی چوونە ناو تەلەفۆنەکەی کڕیوە بەڵام ئەمە ''وردەکارییە تەکنیکییەکانی ئەو بەرنامەیە، چۆنێتی کارکردن، شکاندنی وشە نهێنییەکە و بۆشایی و خاڵە لاوازەکانی تەلەفۆنەکە'' ناگرێتەوە.
بەرپرسی یەکەی زانیاری و تەکنەلۆجیا لە ئێف بی ئای، ئەیمی هێس، رایگەیاند ''ئەم پرۆسەیە، پێوسیتی بە ئاستێکی بەزر لە زانیاری تەکنیکییە سەبارەت بە بۆشایی و خاڵە لاوازەکانی تەلەفۆنەکە. ئەگەر بێت و زانیاری پێویست سەبارەت بە بۆشاییەکە لەبەردەستدا نەبێت، ناتوانرێت لەڕێگەیەوە بچیتە ناو تەلەفۆنەکەوە''.
لەرۆژی پێنج شەممەی رابردوەوە شاری حەلەب كەوتۆتە بەر هێرشێكی سەختی ڕژێمەكەی ئەسەدو فڕۆكە جەنگییەكانی سوپای رووسیاو تاكو ئێستاش بەسەدان كەس بوونەتە قوربانی.
لەگەڵ ئەوەی ئاگربەست لەچەند شارێكی سوریا دەستی پێكردووە، بەڵام شاری حەلەب زۆربەچڕی لەلایەن ڕژێمەكەی ئەسەدو فڕۆكەكانی رووسیاوە بۆردومان دەكرێت و تاكو ئێستاش چەندین كەس بەهۆی ئەو بۆردومانە سەختانەوە گیانیان لەدەستداوە.
ئاژانس و سەرچاوە هەواڵییە جیهانییەكان باس لەوەدەكەن، شاری حەلەب زۆربەتووندی بۆردومان دەكرێت و لەوەتەی (22 ی نیسان) تاكو ئێستا بەپێی ئامارەكان (250) كەس گیانیان لەدەستداوەو بەسەدانی تریش برینداربوونە.
فڕۆكە جەنگییەكانی ڕژێمەكەی ئەسەد بەرمیلی بۆمباوی هەڵدەدەنە سەر ناوچەی دانیشتوان و ئەو شوێنانەی ماون وێران دەكەن و زۆربەی قوربانییەكانیش هاوڵاتیانی مەدەنین.
دەربارەی ئەو بۆردومانە سەختە، (جۆن كێری) وەزیری دەرەوەی ئەمریكا لەگەڵ هاوشانە رووسییەكەی لەهەوڵدایە تاكو بۆردومانی هەڕەمەكی سەر شاری حەلەب رابگرێت، ئەوەش لەترسی هەرەسهێنانی پرۆسەی ئاگربەستەكەیە.
كۆمپانیایەكی چینی جۆرە مۆبایلێكی نوێی دروست كردووەو ناوی ناوە (P 9 lite) و نرخەكەشی تەنها (299) دۆلارە.
پێگەی (تێل تاری) ئەڵمانی بڵاویكردۆتەوە، كۆمپانیای هواوی چینی لەووڵاتەكەی جۆرە مۆبایلێكی دروست كردووە بەناوی (P 9 lite)، هەرچەندە جیاوازی كەمی هەیە لەگەل َ جۆرەكانی پێشی خۆی.
ئەو مۆبایلە قەبارەی شاشەكەی (5.2) ئینجەو روونییەكەی (1920 x 1080) پێكسڵەو میمۆرییە دەرەكییەكەی سێ گێگە بایتەو میمۆری ناوەكییەكەشی (16) گێگەبایتەو كامێرای دواوەی (13) مێگە پێكسڵەو سێڵفیەكەشی (8) مێگە پێكسڵەو هێزی پاترییەكەشی (3000) میلی ئەمپێرە لەكاتژمێرێكدا.
هەروەها ئەو مۆبایلە بەسیستەمی ئەندرۆید كاردەكات و ڕووكەشی دەرەوەی بەمادەی كانزا داپۆشراوە.
هێزەكانی پێشمەرگە ڤیدیۆی یەكێك لە شەڕەكانی چەكدارانی داعش و هێزەكانی پێشمەرگەیان بڵاوكردۆتەوە كە كامێراكە بەیەكێك لە كڵاوە سەربازیەكانی چەكدارانی داعشەوە و ڤیدیۆ بەشی زۆری شەڕەكەیان تۆمار دەكات.
لە ڤیدیۆكەدا شێوازی شەڕكردنی چەكدارانی داعش دەردەكەوێت و ساتی كوژران و برینداربونیان بڵاودەبێتەوە.
سەرچاوەیەك لە هێزەكانی پێشمەرگە ڕایگەیاند كەوا ئەم شەڕە هی ساڵی 2015ەیە و تیایدا هێزەكانی پێشمەرگە تونیان شكست بە هێرشەكەی چەكدارانی داعش بهێنن.
بەپێی بەدواداچوونێك دەركەوتووە، لەساڵی (2014) بەسەدان هەزار ماڵپەری ئەلیكترۆنی هاك كراون و لەكارخراون.
بەدواداچوونەكە لەلایەن كۆمپانیای گوگڵ و زانكۆی كالیفۆرنیا ئەنجامدراوەو ئەوەی دەرخستووە لە (11) مانگی ساڵی (2014) ەوە نزیكەی (750) هەزار ماڵپەری ئەلیكترۆنی لەكارخراون و هاك كراون.
ئەو دوو كۆمپانیاو زانكۆیە داوایان لەبەكارهێنەری ئینتەرنێت كردووە، ناونیشانی مەترسیدار بەكارنەهێنن لەپرۆسەی بەدوا گەڕان، چونكە ئەوەش هۆكارێكە بۆ هاك كردن و راگرتنی ماڵپەرەكان.
لەلایەن خۆیانەوە توێژەرانی بواری ئای تی پێیان وایە نیوەی ئەوانەی كە تووشی ئەو گرفتە هاتوون لەڕێگەی بەكارهێنانی بەرنامەی (وۆرد پرێس) بووە، كە لەو ڕێگەیە هاككەرەكان دەتوانن پرۆسەی خۆیان ئەنجام بدەن.
هەروەكو كۆمپانیای ئەپڵ، كۆمپانیای سامسونگیش رایگەیاند، ئاستی فرۆشتنی مۆبایلەكانی بەڕێژەیەك كەمبۆتەوە.
كۆمپانیای سامسونگ رایگەیاند، لەچارەگی ئەمساڵ ئاستی فرۆشتنی مۆبایلەكانی بەڕێژەی (3%) كەمیكردووە، ئەوەش یەكەم پاشەكشێی فرۆشتنی مۆبایلەكانیەتی.
چاودێرانی بواری بازاڕی ئامێرە ئەلیكترۆنییەكان رایانگەیاندووە، لەحاڵی ئێستادا بازاڕی مۆبایلە هۆشمەندەكان گەیشتۆتە قۆناغی وەستان، بەتایبەت لەدەمێكدا كە بازاڕی مۆبایلە بەكارهێندراوەكان لەچین بازاڕی كۆنترۆڵ كردووە.
هاوكات كۆمپانیای سامسونگ راشیگەیاندووە، هەناردەی مۆبایلە هۆشمەندەكانی بۆ بازاڕەكانی جیهان بەڕێژەی (4.5%) كەمیكردووەو لەو ماوەیەشدا تەنها (79) ملیۆن ئامێری هەناردە كردووە.
لە ووڵاتی گەورەی ژاپۆن هاوڵاتیان بەبەراورد لەگەڵ هاوڵاتیانی ووڵاتانی تر زیاتر سەرقاڵی كاركردنن.
لەتوێژینەوەیەكی زانكۆی (واسدا) هاتووە، هاوڵاتیانی ژاپۆنی لەماوەی ساڵێكدا دوو هەزار كاتژمێر كاردەكەن، لەهەمان كاتدا هاوڵاتیانی ئەڵمانیاو فەرەنسا (400) كاتژمێر كەمتر كاردەكەن.
لەئەنجامی توێژینەوەكەدا هاتووە، ناوەندی كاركردنی هەر هاوڵاتییەكی ژاپۆنی لەرۆژێكدا (8:40) كاتژمێرە، بەڵام لەتەمەنی نێوان (20 – 40) ساڵیدا كاتژمێرەكانی كاركردن دەگەنە (12) كاتژمێر.
حكومەتی ئێران ئەمڕۆ چوارشەممە گەشتی فرۆكەی بۆ شاری بەغداد بۆكاتێكی نادیار ڕاگرت و ئاماژەشە بەوە دەكات هۆكارەكەی بۆ ئەو خۆپیشاندانە بەرفراوانە دەگەرێتەوە كەلە ئێستادا لە شاری بەغداد بەرێوە دەچێت.
سعید أوحدی سەرۆكی ڕێكخراوی حەج و گەشتیارانی ئاینی بەدەزگاراگەیاندنەكانی ، ڕایگەیاندوە" بەهۆی ئەو خۆپیشاندانە بەرفراوانەی كە شاری بەغدادی گرتەوەتەوە گەشتە ئاسمانیەكانمان بۆ شاری بغداد گرتەوەتەوەدواشی لە هاوڵاتیانی وڵاتەكەی كردوە خۆیان بەدوربگرن لە گەشتكردنیان بۆ شاری بەغداد"
راگرتنی ئەو گەشتانە لە كاتێكدایە دەیا ن هەزار هاولاتی ئێرانی بەنیازی گەشتكردنن بۆ شاری بەغداد لەچەند ڕۆژی داهاتوودا بەمەبەستی بەشداریكردن لە مە راسیمی زیندوراگرتنی كۆچی دوایی ئیمام موسای كازم.
جێگەی ئاماژەیە دوێنی َ شەممە خۆپیشاندەرانی هەڵیان كوتایە سەر باڵەخانەی پەرلەمانی و دەستیانگرت بەسەر باڵەخانەكەدا و هەروەها دەروازەكانی فرۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا د و ژمارەیەكی زۆر لە فەرمانگەكانی شارەكەیان كۆنترۆڵ كرد.
أ.س
رەنگە زۆرێكمان لەبارەی هەسارەی شین یان (ئۆرانۆس) نەزانین، بەڵام هەر چۆنێك بێت ئەو هەسارەیە یەكێكە لەو نۆ هەسارە گەورەیە.
1. ئۆرانۆس هەسارەی ژمارە نۆی كۆمەڵەی خۆرە، لەگەورەییدا ژمارە چوارە.
2. ئۆرانۆس لەساڵی (1781) لەلایەن گەڕیدەیەك بەناوی (ویلیام هێرشڵ) دۆزراوەتەوە.
3. ئۆرانۆس ووشەیەكی یۆنانی كۆنە.
4. ئۆرانۆس لەسەرەتا مەزەندە دەكرا كلكدار بێت، بەڵام دواتر دەركەوت هەسارەیە.
5. ئۆرانۆس خولانەوەی پێچەوانەی خولانەوەی زەوییە، بۆ هەر خولانەوەیەك ماوەی (17.14) كاتژمێری پێویستە.
6. پسپۆران دەڵێن : هەسارەی ئۆرانۆس بەشێوەیەكی نائاسایی دەخولێتەوە، هۆكارەكەشی بۆ ئەوە دەگێڕنەوە كە لەكۆنەوە پێكدادان لەنێوان دوو هەسارە روویداوەو ڕووگەی ئەو هەسارەیە گۆڕدراوە.
7. خێرایی با لەسەر هەسارەی ئۆرانۆس دەگاتە (900) كیلۆمەتر لەكاتژمێرێكدا.
8. زانایان دەڵێن، هەسارەی ئۆرانۆس جۆرێك لەشەختەییە.
9. لەنێو كۆمەڵەی خۆردا هەسارەی ئۆرانۆس ساردترین هەسارەیەو ساردییەكەی دەگاتە (224) پلەی سەدی لەدەوریشیدا (13) بازنەی خولگەیی هەیە..
10. ئەگەر كێش لەسەر زەوی (150) كیلۆگرام بێت، ئەوا لەسەر هەسارەی ئۆرانۆس (136) كیلۆگرام دەمێنێتەوە.
11. لەدەوری ئۆرانۆس (27) مانگ هەیە.
12. توخمی كیمیاوی یۆانیۆم كورتكراوەكەی لەناوی (ئۆرانۆس) وەرگیراوە.
13. بازنەكانی دەوری ئۆرانۆس لەسەر زەوی دەبیندرێن.
سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق سەرۆك وەزیرانی بەبەرپرسیارزانی لەشكاندنی شكۆی ئەنجوومەنەكەی.
دوێنێ لایەنگرانی رەوتی سەدر لەشاری بەغدا هەڵیانكوتایە سەر ئەنجوومەنی نوێنەران، ئەوەش بووە مایەی راكردنی سەرجەم پەرلەمانتارەكان، پاشان نیگەرانی ناوخۆیی و دەرەكی بەدوای خۆیدا هێنا.
ئەمڕۆ لەووتارێكی تەلەفزیۆنیدا (د. سەلیم جبوری) سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەران رایگەیاند، هیچ بژاردەیەكی تر نییە جگە لەگەڕانەوە بۆ پرۆسەی سیاسی و پارێزگاری كردن لەسەروەری دەوڵەتی عێراق.
جبوری ووتیشی، ئێستا ئەوان لەبەردەم بەرپرسیارێتییەكی مێژووییدان و پێویستە هەموو ئەو كۆسپ و لەمپەرانە ببەزێنن، ئەوەش خۆڕاگری و هۆگری پێویستە.
هەروەها سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەران راشیگەیاند، (حەیدەر عەبادی) وەك فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكان بەرپرسیارێتی هەموو رووداوەكانی لەئەستۆیە، بەتایبەتی ئەوەی كە دوێنێ بەسەر ئەنجوومەنەكەیدا هات.
زیاتر...
كوردیو - بەغدا
خۆپیشاندانەكانی بەغدا بەردەوامەو لە ئێستادا لە گۆڕەبانی ناوچەی سەوز خۆپیشاندان ئەنجام دەدرێت و درووشمەكانی دژی پەرلەمان و پەرلەمانتارانیان بەرزكردۆتەوەو رایدەگەیەنن لێناگەرێن جارێكیتر پەرلەمانتاران بگەرێنەوە ناو پەرلەمان .
بەغدا دۆخی شلەژاو و نائارامیەكەی بەردەوامەو تا ئێستاش باری نائاسایی بەرز بەردەوامە .
خۆپیشاندەرانی بەغدا زیانێكی زۆریان بە فەرمانگەو دامەزراوەكانی ناوچەی سەوز گەیاندووەو بەشێكی زۆریش لە شەقامەكانی ئەو شارە داخراون .
لە نێو گۆڕەپانی خۆپیشاندانەكانیش تەنها باڵی ئیداری و سەرپەرشتیارانی سەر بە موقتەدا سەدر بڕیار دەدەن و دەسەڵاتیش تەنها لای باڵی سەربازی سەر بە موقتەدا سەدرە .
خۆپیشاندەرانی ناوچەی سەوز داوا دەكەن سیاسیەكان و بەرپرسان ناوچەی سەوز بەجێ بهێڵن و چۆڵی بكەن .
لەحاڵی ئێستادا زۆربەی ئۆتۆمبێلەكان لەڕێگەی كۆنترۆڵەوە كاردەكەن و هەمووشیان بەڕێگەی ئەقڵیەوە كۆنترۆڵ كراون.
ئۆتۆمبێلە نوێكان كۆمپیوتەرێكیان تێدا داندراوە كە كارە ئەلیكترۆنی و وردەكارییەكانی تایبەت بە ئۆتۆمبێلەكە رێك دەخات، بەهۆی ئاڵۆزی و هەندێك جاریش هەڵەی هونەری ئۆتۆمبێلەكان لەكاردەكەون.
بۆ ڕێكخستنەوەی ئەقڵی ئۆتۆمبێلەكان، پێویستە شوفێرەكان ئەوە بزانن كە پێویستە ناوە ناوە ئۆتۆمبێلەكانیان ریستارت بكەنەوە، تاكو جارێكی تر ئۆتۆمبێلەكان ریفرێش ببێتەوە.
یان پێویستە كاتێك ئۆتۆمبێلێكی بەكارهێنراو دەكڕین، پاش یەكەم رۆن گۆڕین، پێویستە رێستارتی كۆمپیوتەرەكەی بكەینەوە، چونكە بە شێوەی راستەخۆ كار لە زۆر لایەنی ئۆتۆمبێل دەكات، هەر لە جێگیری ئۆتۆمبێل لەسەر شەقامەكان دەكات، تا دەكات بە مەسرەفی سوتەمەنی زۆر شتی دیكە، یان زۆر كات گڵۆپێك لە داشبۆردەكە هەڵبووە، بە ریستارتی عەقڵی كۆمپیوتەرەكە نەبێت، ناكوژێتەوە.
رێستارت كردنی عەقڵی ئۆتۆمبێلیش بە چەند هەنگاوێكی ئاسان دەبێت:
1. سویچی ئۆتۆمبێلەكە بخەرە سەر (On)، بەڵام كار بە ئۆتۆمبێلەكە مەكە.
2. وایەری ساردی پاتری ئۆتۆمبێلەكەت لە باترییەكە بكەرەوە.
3. بەو شێوەیە لێگەڕێ بۆ ماوەی (20) خولەك.
4. سویچەكەت بكوژێنەرەوەو ساردی پاترییەكە ببەستەرەوە.
5. (2 – 3) خولەك لێگەڕێ و ئینجا بزوێنەرەكە بخەرە كار.
دەبینیت بەو چەند هەنگاوە زۆر كێشەی ئەلیكترۆنیت لە كۆڵ بۆتەوەو كۆمپیوتەری ئۆتۆمبێلەكەشت خۆی رێستارت كردۆتەوە.
بەڵام وریابە، لەكاتی ئەنجامدانی ئەو كارە درگایەكی ئۆتۆمبێلەكەت بە كراوەیی جێ بهێڵە ئەگەر سویچی زیادەت نییە، چونكە لە زۆر ئۆتۆمبێلدا لە كاتی لێكردنەوەی ساردی باترییەكە، بە شێوەی ئۆتۆماتیك درگاكان قوفڵ دەبن.
ئەگەر بەو شێوەیە ئەنجامی نەبوو، ئەوا ئامێری تایبەت بە رێستارت كردنەوەی عەقڵی ئۆتۆمبێل ئێستا لە بازاڕدا بە نرخی نزیكی (20) دۆلار هەیە و دەتوانیت لەو ئامێرە سوود وەربگریت.
وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق ڕایگەیاند مانگی ڕابردوو عێراق زیاتر لە ٣ ملیار دۆلار داهاتی لە ڕێگەی هەناردەكردنی نەوتەوە دەستكەوتووە.
ئەمڕۆ یەكشەممە ١ی ئایاری ٢٠١٦ عاسم جیهاد وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عیراق ڕایگەیاند داهاتی هەناردەكردنی نەوتی لە مانگی نیساندا بۆ ٣ ملیارو ٣٦٠ ملیۆن دۆلار بەرز بووەتەوە.
عاسم جیهاد ئاماژەی بەوەكرد ئاستی هەناردەكردنی ڕۆژانەی نەوت سێ ملیۆن ٣٦٠ هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە بووە.
لە بارەی نرخی هەر بەرمیلێك نەوت ڕایگەیاندووە تێكڕا بە ٣٣ دۆلار ٢٦ سەنت فڕۆشراوە.
وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق ئەوەشی خستوەتەڕو كە ئاستی هەناردەكردنی نەوت بەراورد بە مانگی ئازار زیادی كردووە، بەو پێیەی لە ئازاردا ڕۆژانە ٣ ملیۆن ٢٨٠ هەزار بەرمیل ڕۆژانە هەناردەكراوە.
1. ئەوانەی بۆ لەدەستتدانی دۆستێكیان دەگرین، گریانەكەیان بۆ ئەوەیە جارێكی تر كەسێكی وەكو ئەو لەژیان دروست نابێتەوە.
2. (موعەمەر قەزافی) سەرۆكی لیبیا لەگوندێك لەدایك بووە بەناوی (دۆزەخ).
3. لەكاتی پرسیاركردن لەشتێكی ئاسان متمانەت لەدەست دەدەیت.
4. كاتێك یەكەم كامێرا دروستكرا، دەبوو بۆ ماوەی هەشت كاتژمێر لەبەرامبەری دابنیشی بۆ ئەوەی وێنەیەك بگرێت.
5. (بێلیە) یاریزانی بەناوبانگی بەرازیلی تەمەنی (10) ساڵ بوو لەساڵی (1950) لەگەڵ باوكی سەیری یارییەكانی جامی جیهانیان دەكرد، بەڵام ووڵاتەكەی سەرنەكەوت، باوكی ئەو یاریزانە گریا، بەڵام (بێلیە) بەباوكی ووت : باوكە كە گەورەبووم جامەكە بەرز دەكەمەوە، كاتێك گەورەبوو جامەكە بەرزی كردەوە.
6. تایلاند تاكە وڵاتی كیشوەری ئاسیایە كە لەلایەن ئەوروپیەكانەوە داگیرنەكراوە.
7. (لیۆناردۆ دافێنشی) نیگاركێش، لەیەك كات بەدەستێكی نیگاری كێشاوەو بەدەستێكی تریشی نووسیویەتی.
8. هەردەم بۆچوون وابووە كە قەبارەی دەیناسۆرەكان گەورەن، بەڵام هەندێكیان هێندەی مریشكێك بوون.
9. بەشێوەیەكی گشتی (48) زمان قسەكردن لەئەوروپاو (103) زمان لەئاسیاو (118) زمان لەئەفریقیاو (424) زمان لەئەمریكاو (117) زمانیش لەدوورگەكان قسەی پێدەكرێت.
10. لەبەریتانیا لەسەدەی شانزەیەم ڕێگە بە پیاوان دراوە لەژنەكانیان بدەن، بەڵام پێشی كاتژمێر (10) ی شەو.