مەعدەنووس لە كۆنەوە گەڵاكانی، تووەكەیی و ڕەگەكەی بەكارهێنراوە وەك چارەسەر لە بواری چارەسەر بە گژوگیا، كۆمەڵێك سوودی تەندروستی هەیە كە گرنكترینیان ئەمانەن:

1. پاراستنی تەندروستی جگەرو هاندانی زیاتر ڕشتنی زەرداوی جگەر دەدات لەگەڵ پاكردنەوەی جەستە لە ماددە ژەهراوییەكان لە ڕێگەی جگەرەوە. 

2. چاڵاك كردنی كۆئەندامی هەرس. 

3. ڕاگرتنی ئاستی ئاسایی فشاری خوێن و ڕێگری كردن لە بەرزی فشاری خوێن و باشتر كۆنتڕۆڵ كردنی نەخۆشی بەرزی زەغت. 

4. خۆپاراستن لە نەخۆشی شەكرەو یارمەتیدانی كۆنتڕۆڵ كردنی ئاستی شەكرە لە خوێندا. 

5. ڕێگری كردن لە قەڵەوی و یارمەتی دابەزینی كێشی لەش دەدات لە كاتی ڕێجیم. 

6. یارمەتی كەمكردنەوەی ئازارو هەوكردنی جومگەكانی لەش. 

7. بەهێز كردنی كۆئەندامی بەرگری لەش و یارمەتی خۆپاراستن لە چەندین جۆری شێرپەنجە. 

8. نەهێشتنی بۆنی ناخۆشی ناودەم و یارمەتی پاراستنی دەم و ددان. 

9. پاراستنی تەندروستی چاو و ڕێگریكردن لە شەوكوێری.

10. یارمەتی خۆپاراستن و كەمكردنەوەی هەوكردنی میزەڵدان و گورچیلە لەگەڵ ڕێگری كردن لە دروست بوونی بەردی گورچیلەو میزەڵدان. 

تێبینی :

باشترە لە خانمانی دووگیان كەمی لێ بخورێت لەبەر زیادكردنی ئەگەری لەبارچوون، هەروەها خانمانی شیردەر لەبەر كەمكردنەوەی شیر، ڕۆژانە پێویستە یەك كەوچكی چێشتی زیاتری لێ نەخورێت.

(د. كامەران رەسوڵ ژاژڵەیی – پسپۆڕی زانستی خۆراك)