سەرئێشە، نەخۆشیەكە كە رەنگە بەبێ جیاوازی تووشی هەموان ببێت، بەهۆی سەرماوە یاخود كرژبوونی ماسولكەكان، یان ماندووبوونێكی زۆرەوە، بێگومان ئەگەر كەسەكە نەخۆشیەكی دیكەی نەبێت، گرنگترین جۆرەكانی سەرئێشە ئەمان :

1. سەرئێشەی كافایین :

ئەگەر راهاتویت لەسەر خواردنەوە كافاینەكان وەك چاو قاوە لە كاتێكی تایبەتدا لەڕۆژدا، ئەگەر لەهەمانكاتدا نەیخۆیتەوە رۆژانە، لەشت داوای كافاین دەكات و تووشی سەرئێشە دەبێت.

2. سەرئێشە بەهۆی ئازاری ددانەوە :

هەندێك كات بوونی ئازار لە ددانەكانتدا، بەهۆی هەوكردنی پوك یان كلۆربوونەوە، جۆرێك لە سترێسی بۆ دروست دەبێت و دواجار دەبێتە هۆی سەرئێشە.

3. سەرئێشەی گەڕاو :

بەكارهێنانی دەرمان، یان دژە هەڵئاوسانەكان لە لوتدا، دەبێتە هۆی لوتگیران، دواجاریش كاریگەری لەسەر سەرت دەبێت و تووشی ئازار دەكات.

4. سەرئێشەی سترێس :

یەكێكە لە باوترین جۆرەكانی سەرئێشە، كە بەهۆی سترێس و باری دەروونی ناجێگیرەوە دروستدەبێت، ئازارەكە تووشی هەردوولای سەرو ناوچەوان و بەشی پشتەوەی مل و چەناگە دەبێت.

5. سەرئێشەی هۆڕمۆن :

زیاتر لە ژناندا هەیە، بەهۆی گۆڕانكاری لە هۆڕمۆنەكان لە سوڕی مانگانەدا یان بەكارهێنانی حەبی مەنع، یاخود كاتی دووگیانی.

6. سەرئێشەی نیوەیی – شەقیقە :

ئەم سەرئێشەیە لایەكی سەرت دەگرێتەوە، لەهەمان كاتدا تووشی گێژبوون و دڵ تێكهەڵهاتن و رشانەوە دەبیت، هەستیاریش دەبیت بەرامبەر روناكی و دەنگەكان.

7. سەرئێشەی هێشوویی (صداع عنقودی) :

بەهەمانشێوە تووشی بەشێكی سەر دەبێت، زیاتر لە دەوری چاودایە، لەهەمانكاتدا لوت دەگیرێت و هەڵئاوسان روودەدات، فرمێسكیش بەچاوتدا دێتەخوارێ.

8. سەرئێشەی هەوكردنی گیرفانەكانی لووت (جیوب الانفیە):

بەشی پێشەوەی سەرو دەموچاوت تووشی ئازار دەبێت، بەهۆی هەوكردنی گیرفانەكانی لوتەوە.

(د. هەڤین كمال شاهـ موحەمەد – پسپۆڕ لە زانستی ئازارو بەنج)