جاسم محمد شرنەخی

 

دناڤ کومێن کێشە و پڕسگڕێگێن کوردستانێدا یێن هاوڵاتی دناڤرا دخەندقن چ یێن سیاسی یان جڤاکی ئابۆری بن، ژنشکەکێڤە مە بەڕێز سەرۆکێ هەرێمێ دیت ژ تەلارێ خوە هاتە خوار وبەرێ خوە ئێخستە لایەن و هێزێن سیاسی هەمیان، و دەزگەهێن ڕاگەهاندنێن جورا و جور یێن های ڵایفێن خوەدێ بودجەیێن زەبلاح ژ کیستێ سامانێ پترۆلی و هەتا بگەهیە یێن لوکاڵێن خوەجهیێن هەژار تەڤدا گەریان و سەرەدانا سەرۆکێ هەرێمێ کرنە نۆچەیێ سەرەکەیێن هەواڵێن خوە، و ب دڕێژاهی و ل گەل شڕۆڤەکرنێ تەوەڕێن سەرەکیێن هەڤپەیڤینان ئێخستنە ل ژێر ڕوناهیێ، و وەی ما شەڵلا بۆ ڤان کومبوونا و وان تەوەرێن سەرەکی !

تشتێ سەرەنجا من ژ کومبوون و تەوەران کێشای، و دهەمان دەمدا کەنیەیکێ هێستری دئێختە سەر دەڤ و لێڤێن مڕۆڤی دوو بابەت بوون: ئێکەم: بابەتێ ئێک ڕێزیێ بوو، ئەوێ ل دەڤ دونیایێ هەمیێ بەحسێ وێ ژلایێ سیاسیانڤە بوویە پێکەنین و مەهزەلە، کیژان ئێکڕێزیێ؟، یا 3 پاڕێزگەها و 2 حکۆمەتیێ، یانژی ئێکڕێزیا: بەردەوام خورتکرنا گیانێ حزبایەتیێ ئەوێ هەتا خزمەتا مالشتن و کەناسیێ ژی ل کومپانیایێن گرنک نە خاسمە یێن پترۆلێ دڤێت ژ حزبا وان بتنێ بت و ئەگەر حزبیەکێ وان یێ حەفت ڕەقەم نەبت بلا ل وێرێ ڕەق ببیت ئەو دێ پاتکا پاپیرێ خوەیێ هەشتی بینت و قەبوولکرن و ڕازەمەندیا کاری نابینت، کێژان ئێکڕێزی: ئەوا ڕۆژ ب ڕۆژێ کار بۆ دژی وێ دهێتە کرن ژلایێ خودان دەستەهڵاتانڤە، و هەر ئێکێ ژ هەردوویان هەتا پێشمەرگەژی بۆ دوو ڕێزیێ بکارئادئینت،

هەتا ل ڕەوشێن تەنگاڤێن تڕسناکدا ژی هەر لایەنەکێ پێشمەرگەهێ خوە بۆ ئاڕاستەیا خوەیا تایبەت ب کارئیناتیە، و ئەڤ ناڤێ هەرێ پێڕۆز و سومبڵیزم ژی شێلاندینە، و بەحسێ هێزێن ناڤخو و قورخکرنا سامانی ژ ڤی و لایێ دیتر بەحس ژێ نەکە، چونکی سپێدێ هەتا دیسان دبیتە سپێدە بەحس بکی خەلاس نابت! و بابەتێ یانژێ تەوەرێ دویێ یێ عنتیکە ئەوە: دیسان پڕسا دستوری هاتە ئازڕاندن، ئەوێ بەریا دوازدە ساڵان و هەتا نهۆ جار جار دهینن و دبەن، و کولاڤا دکەنە سەرێ وی خولی ب سەری و یێن مە خەلکێ کوردستانێ ژی پشتی ل ڕێکەفتی 22ــ 6 ــ 2009 دویماهی دارشتن ژ دستوریڕا هاتیە کرن، لێ مایە پڕۆژەیەکێ ل سەر کاغەزێن هشک! بەڕێزێن مە یێن دستۆر خوازبن ئەستەمە ل وێ ڕێیا دیا بەرامبەری دستۆری بچن،

گومان نینە یێ ژ ڕاست دستۆر بڤێن دڤێن ئەو بنەمایێن شەوقەدارێن جیهانی ئەوێن خۆ بخۆ بووینە دستۆر ـ بلا بیێ نڤێسین ژی بت و چەندین وەڵاتێن دونیایێ بەهرەکا زۆ ژ دستۆرێن وان نە نڤێسارن وەکی: بریتانیا، كەنەدا، سان مارینو، ئیسرائیل...وچەند وەڵاتێن دیتر، لێ ئەڤ وەڵاتێن ناڤبری میناکێن ژیانا دستورین نیشا هەمی جیهانێ ددن، و قوتابخەنەیێن فێرکرنا و پەیڕەوکرنا و ڕێزگرتنێ ل دستورێ وەڵاتینە! لێ یێن مە سەد و هەشتی پلەیان بەرۆڤاژی وەڵاتێن ناڤبرینن، یێن بنگەهێن یاسایی و دستوری مینا: (شەنگستێن دیموکراسیێ، مافێن مڕۆڤی، هاوڵاتیبوون، و جوداکرن دنافبەرا حزب و دەستهەڵاتێدا، پاڕاستنا سامانێ گشتی و بەڵاڤکرنا وێ و بکارئینا وی ب دادپەروەرانە...هتد ژ بنەمایێن حوکمڕانیا ژیرانەیا دستۆری هندێ وێڤەترە د ڵەپێن وەدا و ل ژێر لنگێن هەوە یێن بێ بها دبن،

هوین یێن ڤان بنەما دکەنە نعال و پێ دچنە دەستئاڤێ، ژنوی دێ بەحسێ دستۆرێ فڕۆشینە کێژ بێ مەژیان! ئەگەر ئێک ژ سەدێ ژی نیازپاکی ژ بۆ دانانا دستۆری هەبا، دا بەڵا خۆ ژ بیاڤی دادوەریێ ڤەکەن و دەست تێوەردان نە دبی، و پاشێ دا خەباتێ ژێرا کەن هەتا سیستەمەکێ قەزایی دروست پەداببا، نەکو دووڕێزیا حزبی ل سەرێ دادوەریا کوردیدا هەتا بگەهیە بنێ وێ دا پێشچاڤ بت.

ئەرێ گەلۆ ئەگەر نیاز ژ بۆ دستورکرنا ژیارا مە هەبا دا ئەڤ تڕانەکرنا ـ بێ وێنە ـ ل دادگەها پێداچوونا کوردستانێ ل هەولێرێ ڕوی دەت، ئەرێ ئەگەر هزرا دستورکرنێ هەبوونا خوە ل کێمترین ئاست ژی د پلانێن حوکمڕاناندا هەبا، دا سێ دادوەرێن ڤێ حزبێ سزایێ شەش سالیێ زیندانکرنێ ل سەر چالاکڤانێن بەهدینان سەپینن، و دوو دادوەرێن حزبا دیتر دا هەما بریارا سزادانێ ڕەت کەن و ڕەخنێ لێ گرن؟! یاژمنڤە هەردوو کاسیت: (ئێکڕێزی) و (دستور) یێن کەڤن بووین، لەوا ل تشتەکێ دیتر بگەڕن بەلکی دیسان ئەم ژوە باوەربکن و ب سەردا بچین!