یــــەڪـــەم: ڪەسێڪے چاڪ و بەڪەڵڪے نێو ڪۆمەڵگە، ڪە لە تەمەنے تافے لاوێتے، خەریڪے ڕێگرے ڪردن بووە لە خراپەو ناڪۆڪے لەنێو هۆزو گەلەڪەیدا.

دووەم: چەند ڪەسے ”هەڵبژێرراو“ بۆ گەیاندنے بەرنامەو پەیام و پڕۆژەے چاڪ و بەڪەڵڪ، بە خەڵڪے و، ئاشناڪردنیان بەوەے چۆن ببنە ڪەسێڪے چاڪەڪارو بەڪەڵڪے نێو ڪۆمەڵگەڪەیان. تاڪوو پێڪەوە هەموان ڕێے خۆشبەختے بگرنەبەر.

لەناڪاو بۆ ”ڪارئەڪتەرے“ هەردوو ڕووداو، مەترسے ڪوشتن و لەناوبردنیان سەرهەڵدەدا.

بەڵام بەدڵنیایے، هەمیشە مرۆڤە چاڪەڪان بێ پشتیوانے مرۆیے نەبوون و نابن، ئەگەرچے پاڵپشتیەڪەیان ”بە پێوەرے مرۆیے“ ڪەم بووبن، یان ڪەم توانا بووبن.

ئەم دوو ڕووداوە لە دوو سوورەتے ”قورئانے پڕخێر“دا بە دەربڕینے ”جیاواز“ باسڪراون: «وَجَاءَ رَجُلٌ مِّنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ» القصص: ٢٠ «وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ». «اتَّبِعُوا مَنْ لَا يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا وَهُمْ مُهْتَدُونَ». يس : ٢٠ـ ۲۱ لە ئایەتے یەڪەم دا، باس لەو سەردەمە دەڪات ڪە ”موسی“ گەنجێڪے تازەپێگەیشتووەو خەریڪے ڕێگریڪردنے ڪارے خراپ و شەڕەنگێزییە لەنێو هۆزو تایەفەو گەلەڪەے.

جارێڪ لەناڪاو ڕێے دەڪەوێتە شوێنێ، دەبینێ وا دوو ڪەس بەشەڕ هاتوون، ئەویش بە قەست و نیازے جیاڪردنەوە، دەبێتە ناوبژیوانیان، ڪەچے ئەوەیان ڪە ”قبتے“یەو لە سەربازانے فرعەونە، وازناهێنێ و خەریڪە بەرانبەرەڪەے دەڪوژێ، ڪە جولەڪەیەو سەربە هۆزەڪەے ”موسا“یە.

لێردا ڪەسے نزیڪے، داواے یارمەتے و لەسەرڪردنەوەے لێدەڪات، ئەوڪات ”موسی“ دەچێتە پێشەوەو ”بۆڪزیڪ“ لە سەرباز دەدات، دەڪەوێتە سەر زەوے و دەمرێت.. ئەم ڕووداوە زۆر ڪاریگەرے نەرێنے لەسەر دڵے درووست دەڪات، بەترس و دڵڕاوڪێ و نهێنے، بەنێو شارا دەگەڕێ و بەڪوڵ پەشیمانەو لە خواے بەخشندە داواے چاوپۆشے دەڪات، بەڵێن دەدات هەرگیز پشتیوانے ”تاوانباران“ نەبێت.

بۆ ڕۆژے دواتر، دوو ڪەسے تر دەبینێ بەشەڕهاتوون، دووبارە بەمەبەستے ناوبژیوانے لێیان نزیڪ دەبێتەوە، دەبینێ هەمان ڪەسے ”جوولەڪە“یەو لەگەڵ ”قبتے“ و سەربازێڪے تردا شەڕ دەڪات. ”موسی“ ئەمجارە بەرۆڪے ”جووەڪە“ دەگرێ، ڪە سەربە هۆزەڪەیەتے و پێے دەڵێت: وادیارە تۆ شەڕەنگێزے، تووند دەیگرێ و ڕایدەڪێشێ تاڪو دوورے بخاتەوە.

بەڵام ڪابراے جوولەڪە، هاوار دەڪات: فریام ڪەون ”موسی“ دەیەوێت بم ڪوژێ هەرچۆن دوێنێ ڪەسێڪے ڪوشت ڪە سەربە قبتییەڪان بوو!! سەربازے ”قبتے“، بەپەلە هەواڵەڪە دەگەیەنێتە ڪۆشڪے فەرمانڕەوا.

دەستبەجێ فیرعەون بڕیارے ڪوشتنے بۆ دەردەڪاو، قەرەوڵے دەروازەڪانے لێ ئاگادار دەڪات تاڪو ڕێ لە هەڵهاتنے بگرن. بە بڵاوبوونەوەے فەرمانەڪە، لەوپەڕے شارەوە، پیاوێڪ بۆ پارێزگارے لە گیانے ئەم گەنجە چاڪەخوازە، بەهەڵەداوان دێت بۆ سۆراخے: «وَجَاءَ رَجُلٌ مِّنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى». بەدیتنے تەواے پیلانە گڵاوەڪەیانے پێ ڕادەگەیەنێت: «قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ». دواتر داواے لێ دەڪات ئەوێ بەجێبێڵێت: «فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ». لە ئایەتے دووەم دا، باس لەو سەردەمە دەڪات ڪەوا بۆ ”شارەدێ“یەڪ خواوەند، سێ پەیامبەرے بەیەڪەوە ناردووە بۆ ڕێنموویے ڪردنیان.

بەڵام، خەڵڪەڪە ئامادەنابن پێشوازے لە پەیام و داواو خواستیان بڪەن، بەڵڪوو لە دژیان دەوەستنەوە، ئەوانیش موکووڕ دەبن لەسەر گەیاندن و ڕۆشنڪردنەوەے ئەو فەرمان و بەرنامەیەے ڪە بۆ خۆشبەختڪردنے ئەوان پێیان سپێرراوە. دواجار بڕیارے لەناوبردنے پەیامبەرەڪان دەدەن و پیلانے تووندے بۆ دادەڕێژن. ئەم پیلانگێڕییە بڵاوە دەڪات، پیاوێڪ وەختێڪ هەواڵەڪە دەبیستێت هەست بەمەترسے گەورە دەڪات، گەربێتوو ئەم چاڪەخوازانە لەناو ببررێن ئەوە دەبێتە سەرەتاے بەدبەختے و تیاچوونیان.

هەربۆیە لە دوورترین شوێنے شارەڪەوە دەڪەوێتە خۆو واز لە گشت ڪارێڪے دونیایے دێنێ، زۆر بەپەلە خۆے دەگەیەنێتە لای پەیامبەرەڪان ”علیهم السلام“. «وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى». بانگے گەلەڪەے دەڪات: «قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ». وەرن شوێنے ئەم نێرراوە جوامێرانە بڪەون.

بڪەونە شوێنے ئەوانەے ڪە داواے هیچ ڪرێ و پاداشتێڪتان لێ ناڪەن لەپاے زەحمەت و پەیامیان꞉ «اتَّبِعُوا مَنْ لَا يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا» وە ئەوانە وان لەسەر ڕێے ڕاستے و خۆشبەختے꞉ «وَهُمْ مُهْتَدُونَ». ســــــــــەرنج꞉ ـ هاتنەڪە لە ڕووداوے یەڪەم دا «وَجَاءَ رَجُلٌ» بۆ گەیاندنے زانیارێڪے نهێنییە بەبێ خۆ دەرخستن «إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ» بە گوێے گەنجە دڵسۆزەڪە ”موسی“.

تاڪو ئەو شوێنە بەجێبێڵێت. ـ بەڵام هاتنەڪە لە ڕوداوے دووەم دا گرنگترە، چوونڪە هەم باوەڕدارے خۆے ئاشڪرا دەڪات، وەهەم پشتگیرے لە پەیامبەران و پەیامەڪەیان دەڪات، لە حاڵێڪدا هەموان دژیان وەستاونەتەوە. هەربۆیە فەرموویەتے «رَجُلٌ يَسْعَى». ـ لە یەڪەم دا، هیچ ترسێ لەسەر ڪەسے هاتوو نەبووە. بەڵام لە دووم دا، گیانبازے و سەرەڕۆیے بە ژیانے ڪردووە. ـ پێشخستنے «مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ»، ئاماژەیە بۆ ئەوەے ئەو هەڵوێستگرتنە گرنگترو ترسناڪترە، هەرچەندە وریایے دان بە ڪەسێ لە ستەمے زاڵم و سەرڪەشێ، جێے بایەخە. بە ”هیوادارے“ بە ئاگاهاتنەوەو ڕاچەنین، لە پشتیوانیڪردنے دڵسۆزانے ڕاستەقینەے خەڵڪ و خاڪ، ڪە دواجار بە قازانجے خۆشبەختڪردنے خۆمان دەشڪێتەوە.