مەزنە ڕۆناکبیرێ کورد (مسعود محمد) یێ دناڤبەرا سالێن (1919-2002) ژیاى دکتێبا خوەدا (لسان الکورد) خوەیاکریە: چەندین مللەتێن کەڤنار وەکى حیسى و کاشیان نها نەماینە؛ هەلبەت نەکۆ نفشێ وان یێ بایلۆجى برهایە و هشکبوویە، نەخێر ئەگەر تشتەکێ دیترە؛ – وەکى ئەڤ هزرڤانە دیار دکت – :ناسناما وان مللەتان ژ ئەگەرێن ژدەستدانا شەنگست و هەلست و (موقەویماتێن) ناسنامەیێ ژناڤچووینە، لەوا هەر چەندە قەت گونجاى نینە بێژین نەڤیێن وان گەلێن ناڤهاتین نها کەس د ژیانێدا نەماینە؛ بەلێ هەلبەت وەکۆ پێکهاتەک ژ فوسەیفوسائا جڤاکێ مرۆڤایەتیێ هەبۆنا خوە نینن، ئانکۆ ل دەستپێکێ یێت بەرزەبووین و پاشێ یێت حەلیایین و چووینە د نهالێن ژبیرچوویێن مێژوویا کەڤندا.
ئەگەر بچەکێ هزر بکین دێ بینین: گەلێ مە ئەڤرۆ یێ هەمبەر ترسناکترین و خرابترین پیلان ژ بۆ نەهێلانا سوتينا سەرەکیا ناسنامەیا وى دبت، بڕاستى پیلانەک ب ڕێڤەیە، ل دژى چارەنڤێسێ ویی ڕۆحى یێ ژیانا دونیا و ئاخرەتێ هەردووانە، دژبەرى مێژوویا وییا ژ بەرى زێدەتر ژ هزار و چار سەدسالانە، ئەو مێژوویا ل گەل ئیسلاما پیرۆز تەڤلیهەڤبووى، هەردوو دناڤهەڤدا چووین ب ئاوایەکێ مەحالە ژ هەڤ بهێنە پارچەکرن.
چەوان مەترسى نە ل ئاستێ کارەسات و مەرگەساتێیە و نەخشەیەکێ بەرفرەهێ داڕێژاى هەبت، یا ب ئاڕاستە و فەرمان ئەجیندایێن ژ دەرڤە و ب دەستێن ناڤخووى بۆ ژناڤبرنا وێ بچا ماى ژ پەیڕەوێ پەروەردەیا ئیسلامى ژناڤا پڕۆگرامێن خواندنێ و گهۆڕینا وى ب پەیڕەوەکێ گۆمانەوى (مێژوویا ئاینان) بتن؟!
ناهێتە فەشارتن ئەڤە نێزیکى چوار سالانە کارەکێ بەردەوام دهێتە کرن؛ سەدەها کەس وەکو ڕاهێنەر و خۆلەساز یێن دهێنە بەرهەڤکرن و پێگەیاندن، ڕێبەرەک ژبۆ پڕۆگرامێ پێشنیارکرى هاتیە دانان و بەڵاڤکرن، و چەندین کار و کریارێن دیتر ژى هاتینە کرن، هەمى ژى یێن تایبەتن ب ڕاکرنا پەروەردەیا ئیسلامى و پەیڕەوکرنا پرۆگرامەکێ شوینجهـ.
گۆرەى خواندنەکا بسەرڤەسەرڤە ژى بتن باش ڕۆهن و خوەیا دبت: ئەڤ پەیڕەوێ نویێ ناڤێ مێژوویا ئاینان – خۆدێ نەکت ئەگەر بەرقەراربوو- و پەروەردەیا ئیسلامى هاتە مراندن و تیرۆرکرن؛ ئەڤێن ل خوارێ دێ هندەک دەرئەنجامێن ویێن ترسناک بن:
1- ئاینێ پڕانیا هەرە زۆر یا گەلێ مە ئەوێ زێدەتر ژ 95% موسلمان، دێ بۆ موراعاتکرن و ڕێزلێکرتنێ ئینن ڕێز و بهایێ ئاینەکێ وەکى زەرادەشتیێ یێ ژ ملیۆنێ دەهـ کەس - بلا بێژن سەد کەس - پێگیرێت وى بن.
2- هەڤەوەڵاتیێن مە خوەدى ئاینێن دیتر مینا سریان و ئێزدیان قەت بەحسێ ڕاکرنا پەیڕەوێ وان یێ ئاینى نینە، گرنگى ب پەروەردیا ئاینێن وان دهێتە دان، لێ یێن دڤێن خوەلیا گەرم ب سەرێ وان وەرگرن کوردستانیێن موسلمانن یێ پڕانیا هەرە زۆر زۆرا ڤى وەڵاتى پێکدئینن.
3- وەکى مە ب چاڤێن سەرێ خوە دیتین هیچ ڕێزەک بۆ پیرۆز و موقەدەساتێن ئاینێ ڤێ گەلى موسلمان دناڤا پەیڕەوى شوینجهـ نەهێلاینە، وەکۆ میناکەکا مەزن ئەگەر بەرێ خوە بدین باوەریا ب پێغەمبەرێ خۆدێ سلاڤ لێ بن، ئەڤ پەیڕەوێ ژەهراوى وەسا دیاردکت: ل مەکەهێ دمێژوویا کەڤندا هندەک کەس هەبوون باوەرى ب بتان (سەنەمان) نە دئینان، ئێک ژوانا مرۆڤەک بوو دگۆتنێ (محمد)، ئەوى دیارکر: من باوەرى ب خودایەکێ تەک تەنیا هەیە، ڕاگەهاند ژى کو پێغەمبەرە!، واتە گۆتنا وى تەنها ئددیعاى و بۆ خوە گۆتنە، ئەڤجا گەلى زاڕۆک و خویندکارینۆ وە دڤێت باوەربکن، وە دڤێت ژى باوەرنەکن، لێ یا دیارە مەرەم و نەخشێ خودانان ئەوە: یا باشە هوین قەت باوەر نەکن.
4- د پەیڕەوێ پیلانەویدا ) دیارکرنا ڕێز و حورمەتێ هەمبەر سویتنێت پەیکەرێ ئاینێ موسلمانا کو سێنە: (خۆدێ، قورئان، پێغەمبەر) ژلایێ کور و کچێن موسلمانڤە ب ئێکجارى قەدەغەیە، وەکى ئەو مامۆستایێن ئەڤ پەیڕەوێ پیلانەوى دیتین ژبۆ وانا ئاشکەرابوویە دەمێ پەیڤا قورئانا پیرۆز دهێت پاشگرێ پیرۆز نەهێلاینە، نابت ماموستا ژى پەیڤا (پیرۆز) ل گەدا بێژت، ل گەل ناڤێ پیغەمبەرێ مە ژى نابت بێژیێ پیغەمبەرێ خودێ سلاڤ لێ بن، دەستەواژەیا:(صلى الله علیه وسلم- سلاڤ لێ بن) ب هیچ ڕەنگەکێ نابت!
5- هەمى بهایێن بلند و ماکێن بەرزە ڕوشتێن جڤاکى وەکى شەرەف و دەهمەن پاکییێ و شەرمێ، پیرۆزیا خێزانێ ئەوا موسلمان وەکو بنەمایێت نەگوهۆڕێت دینێ خوە دزانت، هیچ جهێ خوە دناڤا پرۆگرامێ نویدا نینە؛ هەلبەت جادە هۆسان ژبۆ بەربەڵاڤکرنا بخورتى یا ڕەگەزبازیێ (ق...دەهیێ) دهێتە خشتكرن و قيركرن
هەرچەندە ئەڤ پیلانا بۆ پاشەڕۆژێ هاتیە دانان و بێهنا خودانان ل سەر گەلەک فرەهـ گەهشتیە قویناغێن پێشکەفتى، نها دانەیەک ژ ڕێبەرێ پەروەردەیی (یێت تایبەت ب ماموستایڤە) ژبۆ پڕۆگرامێ پێشنیارکریێ پیلانەوەى ئەوێ دڤێت بخۆرتى و زۆرى و ل سەر دفنا خەلکێ موسلمان بسەپینن و فەرزبکن، لێ سەرەڕاى وێ چەندێ خاپاندن بفەشارتن و ڕەتکرنێ یا بەردەوامە، ب دروستاهى وەکى نعامێ دەمێ سەرێ خوە دکتە د ناڤا خیزیدا و لاشێ ویێ مەزن هەمى ژ دەرڤە، هزار وى ئەوە دێ هێتە ڤەشارتن!
من گومان نینە ئەگەر خەلک ل ڕاستیا ڤێ پیلانا زۆر ترسناک ل سەر نها و داهاتیێ ڤى مللەتى ئاگەهداربوون، دیسان تێگەهشتن: ئەڤە دۆزا کومەڵەکا مرۆڤان نینە ئەڤە دۆزا مللەتیە و بەرپرسیەکا گشتیە، پاشان ب بەرفرەهى بزاڤێن مەدەنى و ئاشتیانە ژبۆ ڕاوەستاندنێ بهێنە کرن، هؤسان سەرەسەر و ئەسەهى پرۆژێ وان دێ مرى ژ دایکبتن، و دەستهەڵات ژى بڤێ نەڤێ دێ بەرەڤ داخوازیان هێتن، دێ مەمنۆن ژى بت.